Black Mirror Bandersnatch neden akmıyor?
Black Mirror dizisinin son sezonu interaktif bir film olarak çıktı. Bu yeni yaklaşım genel olarak ben dahil izleyicileri çok heyacanlandırmıştı. Ama filmi izlemeye başladıktan kısa süre sonra film beni kaybetti ve sadece neler olabilir diye bir süre daha izlemeye devam ettim. Peki interaktif olduğunu iddia eden film neden izleyicinin ilgisini kısa sürede kaybetti.
Benim bunun ile ilgili bazı fikirlerim var. Bence ilk olarak interaktif olan bir sanat yapıtının birinci şahıs gözünden görülmesi gerekir. Belki izleyici hikayedeki ana karakter olmayabilir. Ama hikayenin geçtiği mekandaki karakterlerden biri olması gerekir. Bandersnatch filminde hikayeyi biz çok dışarıdan izleyen ve kim olduğu tam olarak belli olmayan bir konumda kalıyoruz. Hatta film içerisinde de bu duruma göndermeler bulunuyor. Fakat göndermeler bile durumun garipliğine yönelik olarak gözüküyor. Bence bir şekilde bizimde hikayenin içerisinde bir yerde olan ve yaşananları kendi gözleriyle gören bir karakter olmamız gerekirdi.
İkincisi iki seçenekli sorular bence filmi çok yavaşlatıyor. Seçenekler önümüze film oynamaya devam ederken çıkıyor. Fakat bu bizi hem kısa sürede tercih yapma zorunluluğunda bırakıyor hem de kısa sürede tercih yapsak bile tercih süresi bitinceye kadar garip bir bekleme süresi oluşturuyor. Bence bunun yerine de bir kesme yapılsa ve seçenekler o zaman karşımıza çıksa, kararımızı siyah ekranda versek. Daha güzel olurdu. Yine seçenekler ile ilgili diğer noktalar bazı durumlarda olabilecek başka seçenekler olabilir. Hikaye belki seyirciyi daha evet hayır soruları gibi durumlarda bırakmak üzerine kurgulanabilirdi. Bir diğer nokta ise bazı sorular hikayenin içinde seyirci için çok anlamlı olmuyor. Daha filmin başında karakterin kendi kulaklığı ile hangi müziği dinleyeceğini seçmek bana biraz anlamsız geliyor. Çünkü ne biz o karakteriz ne de onun dinlediğini duyabilecek bir konumdayız. Bu açıdan belki film daha kısa yapılabilirdi ama daha çok seçenekler eklenebilirdi. Yine belki birinci şahıs gözünden ve VR (virtual reality) teknolojisi olsaydı bence çok güzel olurdu.
Belki çok daha fazla şey eklenebilir. Ama ben son olarak bir de izleyicinin zaman, karakter ve mekan algısı açısından sıkıntılardan biraz bahsetmek istiyorum. Sonuçta alışık olmadığımız bir tarz olarak interaktif bir video için ilk deneyimimizde belki zaman olarak günümüz, mekan olarak aşina olduğumuz yerler ve daha tanıdık karakterler bulunabilirdi. Filmin bu haliyle kendi içinde tutarlı bir yapıya sahip olduğunu yadsımıyorum. Hem oyun içinde oyun gibi bir yapıya sahip olmasıyla hem ana karakterimizin en sonunda oyunu daha az seçenek ve seçeneklerin aynı yere vardığı bir yapıya büründürerek seçim hakkımızın olmadığı, var gibi gözüktüğü bir oyun oluşturmaya karar vermesiyle film güzel bir bütünlük oluşturuyor. Fakat bence yeni bir tarz için bunun yerine daha basit bir hikaye yapısı ve konu seçilse ilk deneyim için daha mantıklı olurdu.
Ek: Black Mirror dizisi bence ilk çıktığı zamanki ileri görüşlü tahminleri birer birer gerçekleştikçe fikren biraz kısırlaşmış olabilir. Zaten kendileri ait oldukları ama eleştirdikleri kültür endüstrisini aynı ortam içinde sürekli yeniden ürettikleri için böyle bir tıkanma olması her zaman olasıydı. Bundan sonra “Sinan’cım çok biliyorsan, gel Netflix’i, Black Mirror’ı üzerine yapalım.” demelerini bekliyorum:)
